Vụ Xuân là vụ sản xuất có nhiều điều kiện thuận lợi để đầu tư thâm canh tăng năng suất cây trồng. Tuy nhiên vụ Xuân cũng tiềm ẩn các đối tượng sâu, bệnh, dịch hại nguy hiểm có nguy cơ bùng phát trên cây trồng nhất là vấn nạn lúa cỏ (lúa ma) trên lúa. Trong những năm gần đây, lúa cỏ (hay còn gọi là lúa ma, lúa dại) đã xuất hiện ở một số địa phương trong tỉnh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng hạt gạo và là nguồn lây lan mạnh ra các vụ tiếp theo. Vụ Xuân 2022, diện tích nhiễm lúa cỏ toàn tỉnh là 303,2 ha; trong đó nhiễm nặng 29,5 ha, mất trắng 4,5 ha, gấp 2 lần so với vụ trước. Đây là nguồn tích lũy lan truyền và có nguy cơ bùng phát trên diện rộng trong vụ sau.

Hình ảnh lúa cỏ tại xã Xuân Thượng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định

Qua buổi Tập huấn, học viên nhận biết được đặc điểm, tác hại và nguyên nhân lúa cỏ lây lan trên diện rộng. Từ đó, đưa ra được những biện pháp kỹ thuật quản lý lúa cỏ.

Hình ảnh buổi tập huấn tại HTX Nghĩa Thái

Biện pháp canh tác:

Sử dụng giống lúa đạt tiêu chuẩn về chất lượng, không để giống trên những ruộng bị nhiễm lúa cỏ từ vụ trước gieo cấy cho vụ sau.

Hạn chế tối đa việc gieo sạ, khuyến khích nông dân thay đổi phương thức gieo sạ sang cấy (cấy tay hoặc áp dụng mạ khay - máy cấy). Vệ sinh đồng ruộng và kênh mương sạch sẽ trước khi vào vụ gieo cấy.

Luân canh cây trồng nơi có điều kiện theo phương thức lúa - màu (đặc biệt là cây họ đậu như đậu nành, đậu xanh, lạc...) để cây lúa cỏ phát triển rồi tiêu diệt bằng cơ học.

Làm đất kỹ và trang ruộng bằng phẳng nhằm vùi sâu hạt lúa cỏ vào đất, làm giảm khả năng mọc và phát triển của lúa cỏ. Đặt lưới tại đầu dòng nước vào ruộng nhằm ngăn chặn hạt lúa cỏ xâm nhiễm.

Biện pháp thủ công:

Thường xuyên nhổ bỏ, khử lẫn bông lúa cỏ đem tiêu hủy là công việc rất hiệu quả để tiêu diệt nguồn lây lan. Tiến hành nhổ bỏ, khử lẫn lúa cỏ vào các thời điểm: Sau gieo cấy 07-20 ngày (dễ phân biệt lúa cỏ với lúa trồng); Khi lúa làm đòng- trỗ bông; Khi lúa chắc xanh tiếp tục khử lẫn lúa cỏ, tránh hạt rụng xuống đất lây nhiễm cho vụ sau.

Biện pháp sử dụng thuốc hóa học:

Đối với những diện tích nhiễm nặng lúa cỏ: Trước khi gieo cấy khoảng 30 ngày, cho nước vào ruộng, làm đất nông rồi tháo cạn nước tạo điều kiện nhử cho lúa cỏ và các loại cỏ dại khác mọc lên từ 5-7 ngày. Sau đó diệt trừ bằng thuốc trừ cỏ không chọn lọc có hoạt chất Atrazine (Aviator combi 800WP: 100g/bình 16l nước,…); hoạt chất Glufosinate ammonium (Tarang 280 SL: 120ml thuốc/bình 16l nước, Lưỡi cày 200SI: 75 ml thuốc/bình 16l nước...).

Lưu ý: Thời gian phun thuốc đến khi gieo cấy lúa phải đảm bảo được ít nhất 20 ngày.

Những biện pháp trên cần áp dụng tổng hợp và thực hiện liên tục trong 1 số vụ sản xuất mới đảm bảo hiệu quả phòng trừ cao (trong đó ưu tiên sử dụng biện pháp canh tác và thủ công).

 Nếu tổ chức tốt sản xuất vụ Xuân sẽ góp phần đảm bảo an ninh lương thực, đồng thời tạo cơ sở để mở rộng sản xuất hàng hóa chất lượng cao và góp phần thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025./.

                                                                                           Nguyễn Hoàng Linh- Trung tâm Khuyến nông Nam Định