Về thuận lợi: Kết quả, thành tựu trong xây dựng NTM và cơ cấu lại ngành nông nghiệp là động lực thúc đẩy thu hút đầu tư của doanh nghiệp vào nông nghiệp, nông thôn để phát triển sản xuất hàng hóa. Những cánh đồng lớn tập trung đã hình thành là điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất hàng hóa quy mô lớn theo chuỗi giá trị có hiệu quả. Các Luật: Trồng trọt, Chăn nuôi, Thủy sản và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật có hiệu lực là cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp và các hộ nông dân mạnh dạn đầu tư phát triển. Nhiều TBKT mới về giống, cơ giới hoá và nhiều mô hình cơ cấu lại nông nghiệp có hiệu quả đã được khẳng định trong thực tiễn sản xuất giúp người nông dân có thêm nhiều lựa chọn để áp dụng vào sản xuất. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất kinh doanh tham gia hiệu quả vào các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm lúa gạo, rau quả, trứng, thịt, cũng như tham gia chương trình OCOP của Tỉnh (hiện Nam Định đã có 251 sản phẩm OCOP 3 sao và 4 sao). Cty CP Hiệp hội Nông nghiệp sạch của tỉnh ngày càng phát triển và mở rộng hệ thống mạng lưới, một số Doanh nghiệp đã đầu tư lớn vào công nghệ chế biến nông sản, thực phẩm, tạo điều kiện phát triển sản xuất để cung cấp nguyên liệu cho chế biến. Các HTXNN đã được chuyển đổi cơ bản theo Luật và hoạt động khá hiệu quả, là cầu nối hỗ trợ phát triển kinh tế hộ.

Khó khăn: Về thời tiết, theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương nhiệt độ trung bình mùa Đông năm 2021-2022 có xu hướng thấp hơn so với mùa Đông năm 2020-2021. Các đợt rét đậm, rét hại sẽ tập trung từ khoảng giữa tháng 12/2021 đến hết tháng 2/2022, đúng vào thời kỳ gieo cấy lúa Xuân. Lượng mưa từ tháng 11/2021 đến tháng 3/2022 phổ biến ít mưa và tổng lượng mưa ở mức thấp hơn từ 10-25% so với TBNN. Thiếu nước và khả năng mặn sẽ xâm nhập sâu (dự báo nguồn nước trên các sông thiếu hụt so với TBNN từ 30-50%, đặc biệt hạ lưu sông Hồng từ 60-80%). Các đối tượng sâu, bệnh, dịch hại nguy hiểm tiềm ẩn nguy cơ bùng phát trên cây trồng và vật nuôi, nhất là bệnh lùn sọc đen, sâu keo mùa thu, lúa cỏ (lúa ma) và dịch tả lợn Châu Phi. Dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid - 19 phát sinh và diễn biến phức tạp, khó lường, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân. Lực lượng lao động nông nghiệp thiếu và yếu, nhất là thời kỳ cao điểm do thu nhập từ sản xuất nông nghiệp thấp, lực lượng trẻ đi làm xa hoặc chuyển sang ngành nghề khác có thu nhập cao hơn. Giá vật tư nông nghiệp tăng đột biến, trong khi thị trường và giá nhiều loại nông sản ở mức thấp, không ổn định ảnh hưởng tới khả năng đầu tư của các hộ nông dân và hiệu quả sản xuất. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ của nhà nước đối với nông nghiệp, nông thôn chưa tạo nhiều động lực thúc đẩy phát triển sản xuất và thu hút đầu tư.

Trước những thuận lợi và khó khăn trên quan điểm chỉ đạo chung:  Bám sát diễn biến thời tiết, thị trường và yêu cầu cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM để chủ động định hướng sản xuất hàng hóa trong vụ Xuân 2022. Chủ động xây dựng các giải pháp kỹ thuật thâm canh, phát triển nhanh các mô hình TCC sản xuất nông nghiệp và tổ chức tốt sản xuất vụ Xuân đảm bảo hiệu quả, chất lượng vệ sinh ATTP. Nhân rộng các mô hình tích tụ ruộng đất, mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng để thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp; đẩy mạnh các hình thức hợp tác, liên kết trong sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản; triển khai hiệu quả các nội dung cơ cấu lại ngành nông nghiệp; nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm và hiệu quả sản xuất góp phần đạt chỉ số tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp năm 2022.

 Áp dụng mạ khay, máy cấy trong sản xuất

Về diện tích: Vụ xuân 2022 toàn tỉnh dự kiến gieo cấy 72.000 ha lúa và trồng 11.800 ha cây rau màu vụ Xuân. Phấn đấu đạt năng suất lúa bình quân từ 68,0 tạ/ha trở lên.

Về cơ cấu giống: Tập trung sử dụng các giống thuần ngắn ngày, chất lượng cao, có thị trường tiêu thụ sản phẩm. Những chân ruộng nhiễm chua, mặn hoặc úng - trũng cần tăng cường sử dụng lúa lai chất lượng cao. Các giống chủ yếu: Lúa lai: Nhị ưu 838, CT16, TX111, Lai thơm 6, Phúc thái 168,…  Lúa thuần: Bắc thơm số 7, LP5, Lộc Trời 183, TBR279, TBR225, HDT10, Nếp 97, Nếp Hưng Yên, CS6-NĐ, Hồng Đức 9, Hương cốm 4, Đài thơm 8, ĐH12, BC15 kháng đạo ôn, TBR89… trong đó giống chủ lực là Bắc thơm số 7.

Mở rộng trình diễn các giống lúa mới năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh khá như: LT2 KBL, Thiên trường 900, QL301, QS88, TBR97, Koji, Nếp Đài Loan, Hana112, VNR20, ADI30, Ngọc Châu,…

Về thời vụ gieo cấy: Vụ Xuân 2022, lập Xuân vào ngày 04/02/2022 (tức ngày 04/01/2022 AL),  vì vậy để đảm bảo cho lúa Xuân sinh trưởng, phát triển và trỗ bông an toàn trong điều kiện thuận lợi nhất. Gieo mạ trước Tết Nguyên đán, tập trung từ ngày 23 - 26/01/2022, cấy từ ngày 05/02; hoàn thành gieo cấy trước ngày 20/02/2022. Gieo mạ theo phương thức mạ nền là chủ yếu. Khuyến khích nhân rộng mô hình áp dụng mạ khay - máy cấy và chỉ nên gieo sạ ở những vùng chủ động nước. Quan tâm chăm sóc, chống rét, bảo vệ mạ.

 Lịch cụ thể (bám sát diễn biến tình hình thời tiết để bố trí lịch thời vụ gieo cấy phù hợp): Mạ dược và mạ dày xúc: Gieo từ 15 - 18/01; cấy từ 05/02 trở đi (cấy khi mạ đạt 4 - 5 lá). Mạ nền: Gieo từ ngày 23 - 26/01; cấy từ ngày 05 - 20/02 (cấy khi mạ đạt 2,5 - 3 lá). Gieo sạ: Từ ngày 05 - 10/02.  Mạ dự phòng: Mỗi địa phương bố trí gieo dự phòng 10% diện tích, gieo theo phương thức mạ nền từ ngày 28 - 30/01.

Lưu ý: Có biện pháp bảo vệ, chống rét cho mạ khi nhiệt độ không khí xuống dưới 15⁰C; Chỉ cấy hoặc sạ khi nhiệt độ bình quân ngày ≥15⁰C. Gần thời điểm ngâm ủ và gieo sạ cần theo dõi chặt chẽ dự báo thời tiết, nếu cần thiết phải điều chỉnh thời gian gieo cho phù hợp. Những giống có thời gian sinh trưởng dài như BC15 kháng đạo ôn,… cần bố trí gieo đầu lịch.

                                                                                               Trần Thị Huệ - Chi cục Trồng trọt & BVTV Nam Định